महत्वाचे धातू आणि अधातु व त्याचे उपयोग

महत्वाचे धातू आणि अधातु व त्याचे उपयोग

महत्वाचे धातू आणि अधातु व त्याचे उपयोग



1. तांब्याचा उपयोग :

भांडी व विद्युत वाहक तार तयार करण्यासाठी.



विद्युत विलेपनासाठी व तांब्याचे क्षार तयार करण्याकरिता.

तांब्यापासून तयार करण्यात येणारी संमिश्रे :

संमिश्र -  पितळ

धातू व प्रमाण - तांबे (60 ते 90 %) व जस्त (40 ते 10%)



उपयोग - भांडी तयार करण्याकरिता



संमिश्र - ब्राँझ

धातू व प्रमाण - तांबे (81 ते 90%) व कथील (19 ते 10%)



उपयोग - बेअरिंग, जहाजाची बांधणी, पुतळे, नाणी आणि पदके तयार करण्याकरिता



संमिश्र - जर्मन सिल्व्हर

धातू व प्रमाण - तांबे (50%), जस्त (25%) व निकेल (25%)



उपयोग - हे संमिश्र उच्च प्रतीचे विद्युत रोधक आहे, म्हणून त्याचा उपयोग विद्युत रोधक उपकरणे तयार करण्याकरिता केला जातो.



संमिश्र - बेल मेटल

धातू व प्रमाण - तांबे (78%) व कथील (22%)



उपयोग - घंटया, तास तयार करण्याकरिता



संमिश्र - अॅल्युमिनीयम ब्राँझ

उपयोग - तांबे व अॅल्युमिनीयम भांडी तयार करण्याकरिता



संमिश्र - गनमेटल

धातू व प्रमाण - तांबे (88%) कथील (10%) व जस्त (2%)



उपयोग - बंदुका व बॉयलरचे सुटे भाग व जस्त तयार करण्याकरिता



अॅल्युमिनीअमचा उपयोग :

घरातील भांडी, वमानाचे भाग, फोटोफ्रेम तयार करण्याकरिता



चॉकलेट, सिगारेट आदि वस्तूच्या आवरणाकरिता



विद्युत वाहक तारा तयार करण्याकरिता.



रुपेरी रंग तयार करण्याकरिता.



अॅल्युमिनीयमपासुन तयार करण्यात येणारी संमिश्रे :

संमिश्र - ड्युरालयुनिम

धातू - अॅल्युमिनीयम, तांबे, मॅग्नेशियम व मॅगनीज



उपयोग - हवाई वाहने, मोटारीचे साचे आणि आगगाडीचे भाग तयार करण्याकरिता.



संमिश्र - मॅग्नेलियम

धातू - अॅल्युमिनीयम व मॅग्नेशियम



उपयोग - शास्त्रीय तराजूच्या दांडया, घरघुती उपकरणे व हवाई वाहने तयार करण्याकरिता.



संमिश्र - अॅल्युमिनीअम ब्राँझ

धातू - तांबे, अॅल्युमिनीयम, लोखंड व कथील अॅल्युमिनीयम, कोबाल्ट.



संमिश्र - अल्किनो

धातू - अॅल्युमिनीयम, कोबाल्ट व निकेल



उपयोग - विद्युत जनित्राकरिता लागणारे उच्च प्रतीचे चुंबक तयार करण्याकरिता.



जस्ताचे उपयोग :



लोखंड व पोलाद गंजू नये म्हणून त्यावर विलेपन करण्याकरिता.



विद्युत घटामध्ये इलेक्ट्रोड म्हणून उपयोग केला जातो.



धातूची संमिश्रे तयार करण्याकरिता.





5. पाराचा उपयोग :

हवादाबमापी आणि तापमापीमध्ये पार्‍याचा उपयोग करतात.



बाष्पदीप तयार करण्याकरिता पार्‍याचा उपयोग करतात.



आरसे तयार करण्याकरिता केला जातो.





6. सोडीयमचे उपयोग :

सोडीयम बाष्पदीपामध्ये सोडीयमचा उपयोग करतात.



उच्च तापमान दर्शक तापमापीमध्ये त्याचा उपयोग होतो.



7. मॅग्नेशियमचे उपयोग :

क्षणदिप्ती छायाचित्रणामध्ये मॅग्नेशियमचा उपयोग करतात.



शोभेच्या दारूमध्ये.



धातूची संमिश्रे तयार करण्याकरिता.



धातूची जोडकामे करण्याकरिता थमाईट मिश्रण तयार करण्यासाठी